Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie?

Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie w Ukrainie?

Przedłużający się konflikt zbrojny u naszych wschodnich sąsiadów, natłok informacji o wojnie i napływających do nas uchodźcach w mediach i portalach społecznościowych sprawia, że nie da się uchronić dzieci przed choćby minimalną wiedzą na ten temat. Co za tym idzie? Nawet najmłodsze dzieci, nawet jeśli niewiele rozumieją, to wiele czują. Wyczuły niepokój w domu, w szkole lub choćby w sklepie, który towarzyszył wielu z nas po pierwszych doniesieniach o ataku. Nie można więc zakładać, że nasze dzieci nic nie wiedzą o obecnej sytuacji w świecie. Dlatego warto
i trzeba z nimi o tym rozmawiać. I tu pojawia się ważne pytanie: jak?

Dobrze zacząć od pytania „co wiesz na temat sytuacji w Ukrainie?”. To dobry początek rozmowy i możliwość sprawdzenia na ile rzetelne informacje posiada nasza pociecha, a na ile są to domysły lub popularne teraz „fake newsy” (nieprawdziwe informacje celowo rozpowszechniane
w społeczeństwie). Trzeba również pamiętać, by używać słownictwa adekwatnego do wieku dziecka (inaczej będziemy rozmawiać z nastolatkiem a inaczej z dzieckiem, które w tym roku rozpoczęło szkolną naukę). Z kolei w rozmowie z najmłodszymi dziećmi przydatne są bajki terapeutyczne (link do jednej z nich znajduje się poniżej).

Druga istotna sprawa to dawkowanie informacji. Kiedy dziecko samo nas pyta o to, co dzieje się w Ukrainie, trzeba mu udzielić konkretnej odpowiedzi na dane pytanie. Może się okazać, że nasza pociecha potrzebuje jedynie minimum informacji, by zmniejszyć niepokój. Czasem nie trzeba długich monologów i wykresów. Wszystko zależy od indywidualnych potrzeb dziecka.

Podczas rozmowy o wojnie nie da się uniknąć tematu emocji. W jednych wzbudza ona silny lęk, w innych złość, a w jeszcze innych ogromne poczucie bezradności. Warto nazwać uczucia, które zauważymy u naszego dziecka. Dorośli również zmagają się z różnymi emocjami i dzieci to dostrzegają. Dobrze jest dzielić się swoimi przeżyciami („ja również się niepokoję”, „martwię się tym, co dzieje się tak blisko nas”, „smuci mnie widok tylu osób zmuszonych opuścić swój dom”). To pokazuje dziecku, że nikt nie jest obojętny na to, co się dziś dzieje na świecie, że każdy z nas to przeżywa, że jest to naturalne. Należy jednak uważać, by nie obciążać dziecka swoimi emocjami. Czym innym jest odpowiedzieć na pytanie dziecka „ja również czuję niepokój, gdy słyszę co się dzieje”, a czym innym płacz i oznajmianie „my będziemy następni”.

Trzeba również pamiętać, żeby uczulić dziecko, że za wojnę nie są odpowiedzialne inne dzieci, niezależnie od narodowości. O wojnie decydują osoby, które są u władzy, a społeczeństwo nie ma zbyt dużego wpływu na decyzje rządzących. Dlaczego to takie ważne? Być może w otoczeniu dziecka znajdzie się osoba z Rosji lub z Ukrainy. Nie pozwólmy, by wojna wzbudziła w naszych dzieciach niechęć do innych. Przeciwnie, wzbudzajmy w nich empatię, nie tylko by wyczulić je na potrzeby innych, ale też by rozwijać inteligencję emocjonalną.

Co jeszcze można zrobić? Ograniczyć dostęp do informacji. Nie oglądać wiadomości czy filmików z frontu przy dzieciach – takie informacje nie są przeznaczone dla nich i mogą wzbudzać
silny lęk. Pamiętajmy też o najważniejszym: nie wolno obiecywać dziecku czegoś, czego sami nie wiemy. Nie mówmy, że wojna zaraz się skończy (tego nie wiemy), że na pewno będzie się odbywała tylko w Ukrainie (tego też nie wiemy), że nic się nie stanie znajomym, którzy pozostali za wschodnią granicą (tego również nie możemy przewidzieć). Co więc robić? Być tu i teraz, korzystać z informacji, które aktualnie posiadamy („obecnie w Polsce jest bezpiecznie”, „wszyscy dokładają starań, by wojna zakończyła się jak najszybciej”, „osoby w Ukrainie robią wszystko, by zadbać o swoje zdrowie i życie”.

Na koniec kilka przydatnych linków do obszerniejszych materiałów na powyższy temat, w tym do wspomnianej bajki dla najmłodszych.

Wyszukiwarka

Zegar

Kalendarium

Imieniny